با بچه های مدرسه 3
1- پشتوانه مشتق است؟ یا ساده؟؟!!
2- وقتی ترکیبی (مثل همهی موارد) رو برای پیداکردن صفت و مضاف الیه بهمون میدن همه رو صفت پیشین حساب می کنیم یا خیر؟!!!
3. آیا در بیت «تا خود نشوی شانه به زلفش نزنی چنگ / انگشت کسی کارگشای دگری نیست»«شانه»ایهامدارد؟!
1- ساده است.
2- در آزمون سراسري «همه» حتي اگر با كسره با واژهي بعدي مرتبطشدهباشد، صفت پيشين شمردهميشود.
3- ايهام تنهاسب دارد:
1- شانه و كتف كه موها بر روي آن ميريزند، به ذهن خطور ميكند اما قابلجاگذاري در بيت نيست.
2- شانهي مو، كه قابلجاگذاري است
ا توجه به یک تکواژ شمردهشدن لغات،آیا جمعهای مونث سالم دیگر مانند کلمات و ... هم یک تک واژاند؟
بله واژههايي مانند كلمات، آيات، شكايات و ... را يك تكواژ بهشمار بياوريد
که حروف ربط را جزو جمله وابسته حساب میکنیم؟
- نه، حرف ربط را جزء جملهي وابسته بهحساب نياوريد
- واژههای «همگنان»، «منش» و «پیچگوشتی» قابلتجزیه هستن یا نه و اگه تجزیه میشن چهجوری؟
همگنان: هم (پيشوند) + گن (گون) + ان (نشانهي جمع)
منش: واژهي ساده است و تجزيه نميشود.
پيچگوشتي: واژهي ساده است و تجزيه نميشود
خورد (فعل ماضی) 3 تا تکواژ داره یا 2 تا؟
تكواژهاي ماضيسازِ زبان فارسي، از بن مضارع، بن ماضي ميسازند. اين تكواژها عبارتند از:
1- يد؛ مثال: رِس- رسيد / كِش- كشيد / جَه- جهيد
2- د؛ مثال: مان- ماند / خور- خورد / رهان- رهاند
3- اد؛ مثال: افت- افتاد / نه- نهاد
2- ت؛ مثال: كُش- كشت
2- ست؛ مثال: آرا- آراست
از اين ميان دو تكواژ «د» و «يد» پركاربردترينها هستند. (اينها همان ed انگليسي هستند كه از فعل مضارع فعل ماضي ميسازند! اشتراك در اين تكواژهاي بنيادين نشانهي همريشگي زبان فارسي و انگليسي است.) اما ازآنجاكه در كتابهاي زبان فارسي دبيرستاني اين تكواژها معرفينشدهاند، در آزمون سراسري، آنها را ناديده ميگيريم؛ بنابراين فعلهايي مانند «خورد»، «كشيد» يا «افتاد» درواقع سه تكواژ هستند (بن مضارع + تكواژ ماضيساز + شناسهي تهي) اما در آزمون سراسري آنها را دو تكواژ بهشمارآوريد.
استثنا: اگر در فعلِ ماضي، تكواژ گذراسازِ «انـ» بهكاررفتهباشد، براساس جدول درس گروه فعلي (كتاب زبان فارسي 3) تكواژ ماضيساز «د» يا «يد» را نيز بهحساب ميآوريم:
(او) خورانْد: خور + انـ + د + شناسهي تهي
(او) خورد: خورد + شناسهي تهي
(او) جهانْد: جه + انـ + د + شناسهي تهي
(او) جهيد: جَهيد + شناسهي تهي
تفاوت ایهام ساده با ایهام تناسب در چیست؟
براي تفكيك ايهام از ايهام تناسب، بايد دو معناي واژه را بهجاي آن واژه، در بيت يا عبارت موردنظر جاگذاري كنيد؛ اگر هر دو معنا جملهاي منطقي بهوجود بياورد، ايهام داريم. اگر يكي از آنها قابلجاگذاري باشد و يكي نباشد بايد ببينيم معنايي كه جاگذاري نميشود با واژهاي ديگر در آن بيت يا عبارت، تناسب (ارتباطِ) قوي و آشكاري دارد يا نه؛ اگر چنين تناسبي وجود داشت، ايهام تناسب داريم و اگر نداشت نه ايهام داريم و نه ايهام تناسب.
روزگارتان تا مرز روشن خورشيد آفتابي!
